Interview met folkzangeres Elly Aerden

Op zaterdag 30 januari 2010 gaat FOLKLOF door, een groot bal en luisterconcert in de prachtige zaal DE ROMA in Borgerhout bij Antwerpen. Het belooft een unieke avond te worden. Naar aanleiding hiervan hadden we een fijn en uitgebreid gesprek met zangeres Elly Aerden die hier samen met o.a. Wouter Vandenabeele, Sam Vloemans, Osama Abdulrasol en Bert Van Reeth het beste van zichzelf zal geven. 

Voor de mensen die je niet kennen, van welke groepen maak je deel uit, waarmee ben je bezig op muzikaal vlak?
Mijn eerste folkgroep was MAIRAN, een vrouwentrio met Lief en Jes Proost ondersteund door piano, altviool, gitaar en basgitaar. Vorig jaar bestond Mairan 10 jaar en dat hebben we gevierd met een afscheidsconcert. Ik zing ook al sinds ongeveer 10 jaar bij BODIXEL, de groep van ex-Ambrozijnzanger Ludo Vandeau. Ludo’s broer Bruno stopt nu minstens een jaar met Bodixel, maar de groep gaat door. Ik zong ook bij AMORROMA, de groep rond fluitist en doedelzakspeler Jowan Merckx, samen met gitarist Jeroen Geerinck, bassist Vincent Noiret en violist Dirk Naessens.

En dan is er ELEONOR, mijn eigen groep met de mensen waar ik ongelooflijk graag mee samenspeel. Aan de piano Florejan Verschueren die ook al meespeelde bij Mairan. Hij voelt mij muzikaal zo goed aan dat we geen woorden meer nodig hebben. Met Wouter Vandenabeele speel ik ook vaak samen, hij heeft voor veel arrangementen gezorgd. Verder zijn de groepsleden Anne Niepold op accordeon, Luc Vandenbosch aan de drums en aan de cello Lode Vercampt die ook meespeelt bij Bodixel.

Wow, je slaagt erin bijzonder goede muzikanten rond je te verzamelen. Wat zijn voor jou de kwaliteiten van een goede muzikant?
Het is voor mij heel belangrijk dat het op menselijk vlak klikt, dan vind je meestal ook wel de juiste muzikale drive. Ik hou heel veel van akoestische muziek. De muzikanten waar ik mee samenspeel hebben allemaal de eigenschap dat ze zowel melodisch als ritmisch zeer sterk zijn. Florejan is heel percussief op piano en kan hele mooie melodielijnen maken. Anne Niepold van hetzelfde. Lode is zowel een bassist als een strijker en Wouter heeft dat ook. Dat schept heel veel mogelijkheden.

Je bent momenteel ook bezig met THE FOLKLOVE ORCHESTRA, met o.a. Wouter Vandenabeele, gitarist Bert Van Reeth, de Gents Irakese kanunspeler Osama Abdurasol en je 16-jarige zoon Ewoud Huygens. Wat is het opzet van dat project?
Toen de folkbals enkele jaren geleden een revival kenden, viel op dat het bijna uitsluitend om instrumentale muziek ging. Intussen was ik al les folkzang aan het geven op de muziekacademie van Sint-Niklaas. Met de leerkrachten van de muziekacademie hadden we de vraag gekregen om een bal te spelen. Ik ben dan, in het begin met de hulp van Bart Decock, gezongen balnummers gaan zoeken en liederen die mits kleine veranderingen konden dienen om op te dansen. Dit motiveerde me te proberen een heel gezongen balprogramma bij elkaar te krijgen. Niet per se om het zelf te zingen, maar ook om aan anderen te tonen dat je toch wel veel knappe en dansbare liederen kan brengen als balmuziek.

Het idee voor het Folklove Orchestra ontstond 2 jaar geleden. Tijdens de Zomer van Antwerpen stond er een prachtige spiegeltent op de Scheldekaaien. Wim Jansegers, mijn vriend en organisator en DJ van de dansfeesten van Dimensidansi in Antwerpen, kreeg de mogelijkheid om er zaterdagen en zondagen te programmeren. De zaterdagen lagen meer in de lijn van wat hij met DIMENSIDANSI doet en voor de zondagen vroeg hij mij of ik het zag zitten om een folkorkest samen te stellen. We vonden het leuk om zo samen te kunnen werken. Ik heb dan een orkest samengezocht, waarbij ik toch ook wel een verschil wilde maken met de gewone folk door er wat zuiderse accenten aan toe te voegen. Osama Abdulrasol, de Gents Irakese kanunspeler, is daar heel belangrijk in. Maar ook Wouter Vandenabeele en ik kiezen voor zuiderse accenten, we vinden de mix van folk met wereldmuziek heel tof om met een orkest te brengen. Er zitten ook jazzinvloeden in via Tuur Florizoone die vorige keer meespeelde. We proberen de pure folk te overstijgen maar toch het folkbalgehalte te behouden. Trompetist Sam Vloemans is deze keer onze gastmuzikant. Het wordt weer een programma met veel verschillende dansen en talen. Dansen die er zeker inzitten zijn: scottisch, jig, mazurka, wals, tango, rumba, chachacha, salsa,…. Met Sam Vloemans, Luc Vandenbosch en Ewoud Huygens hebben we ook een sterke percussiesectie, dus dat belooft ook boeiend te worden.

The Folkove Orchestra is geen groep maar wel een orkest, omdat we met velen zijn. Stel dat het budgettair mogelijk is, want dat is momenteel de beperking, dan zouden we graag de EL TATOO DEL TIGRE van de folkbalmuziek worden. Ambiance is absoluut belangrijk in het Folklove Orchestra.

Ons volgende concert heeft plaats op zaterdag 30 januari in de Roma in Borgerhout bij Antwerpen. Na de concerten vorig jaar in de Spiegeltent wilden we met de Folklove Orchestra op een minstens even mooie locatie kunnen spelen. De mooiste zaal van Antwerpen is de Roma, dus zijn we daar naartoe getrokken. Dit is ineens een grote uitdaging want het is een gigantisch grote zaal. Dan moet je aan de kar trekken om voldoende volk binnen te krijgen. Ik streef ernaar om met het Folklove Orchestra een kwaliteit te bieden waardoor er evengoed naar geluisterd kan worden als gedanst. In de Roma kan het luisterpubliek boven zitten en luisteren en kijken naar de dansers die beneden dansen. Meer info over FolKloF vind je hier.

Zijn er nog andere optredens gepland met The Folklove Orchestra?
We vinden de combinatie nu perfect: de samenwerking met de Roma, waar dansers kunnen dansen in een toch wel bijzonder kader. Verder gaan we stilaan verder op zoek naar mogelijkheden om met ons orkest te kunnen spelen. Voor grotere evenementen is het een ideaal en stijlvol concept.

Wat is de meerwaarde van gezongen dansmuziek?
Voor mij is de meerwaarde dat ik nog altijd het meest geraakt word door een stem. Ik kan instrumentale muziek heel mooi vinden, maar vanaf dat er dan een stem bijkomt die mij op een of andere manier goed binnenkomt, is dat voor mij een geweldige meerwaarde.

Ook als je aan het dansen bent?
Ja, ik luister echt naar de muziek waarop ik aan het dansen ben. Toch gaan er soms ook dingen verloren terwijl je danst. Het moet muzikaal ook niet te complex zijn voor dansers, wat dat danst soms minder gemakkelijk. Dat is wat zoeken, maar het is heel boeiend.

Wat trekt jou aan in ‘folk’? Wat is ‘folkmuziek’ volgens jou?
Folk is een heel moeilijk te omschrijven begrip. Bij het opstellen van het leerplan Folkzang voor de muziekacademies hebben we er een hele discussie over gehad of het nu om folk of volksmuziek moest gaan. Voor mij is folk veel ruimer dan volksmuziek, maar het heeft allemaal wel met roots te maken. Het heeft allemaal met tradities te maken, met een geënt zijn op iets, dat trekt mij heel hard in de folk. Eigenlijk is folk eenvoudige muziek die dikwijls heel mooi is door zijn eenvoud. Folk betekent voor mij akoestische instrumenten, mooie melodielijnen en een soms pittig ritme. De grens tussen folk en wereldmuziek is heel flew. Folk is meer de muziek waar we zelf mee vertrouwd zijn, het gaat daarbij om onze eigen muzikale wendingen waarmee we zijn opgegroeid. Dat is voor mij de relatie tussen folk en wereldmuziek, de kruisbestuiving. Je roots blijven wel wat ze zijn, ze zijn de basis waarop je kan gaan verrijken en je kan laten inspireren.

Voor welk repertoire kies je als het over ‘folkzang’ gaat? Waar vind je inspiratie?
Er zijn natuurlijk de liedboeken en oude liederen die zijn opgetekend, van Antwerps tot Iepers liedboek, tot in Limburg. Ik raadpleeg die boeken effectief, maar ik ben er liever creatief mee bezig dan om het louter over te nemen. Owel vind ik een tekst zonder melodie en dan is het de uitdaging om er een melodie bij te zetten. Ofwel vind ik een melodie die heel mooi is en dan vind ik het een uitdaging om er een 2e of 3e stem bij te zoeken, of om mijn leerlingen die te laten zoeken. Maar evengoed gebeurt het dat ik tijdens een concert waar ik naar ga luisteren inspiratie krijg en voortbouw op wat ik daar hoorde, bijvoorbeeld vorig jaar in het Zuiderpershuis bij de Libanese udspeler Marcel Khalifé.

Je maakt zelf hele mooie 2e en 3e stemmen bij traditionele liederen. Laat je je daarbij leiden door je gevoel of ben je bewust technisch bezig met componeren in ‘oude’ toonaarden en het vinden van de juiste harmonieën?
Ik componeer louter op gevoel, maar omdat dat gevoel dikwijls wel aansluit bij de sfeer van de tekst kom je soms automatisch in zo’n oude toonaard terecht. Je komt dan tot een meer folkachtig klinkend melodie. Ook 2e of 3e stemmen zoek ik op het gevoel, al neem ik daarin natuurlijk de technische bagage mee die ik intussen heb verworven, je verweeft ze erin zonder dat je er echt mee bezig bent. Het is geen bewust puzzelen, maar soms wel dikwijls proberen. Zo zingen we bijvoorbeeld bij Bodixel vaak in 3 stemmen samen, we zoeken die gewoon tijdens de repetitie uit. Iemand zingt de leadstem en de andere twee zoeken maar. En dan is het kwestie van uit elkaars stem te blijven en tot een boeiende combinatie van 3 stemmen te komen, en dat vind ik heel plezant. Je maakt akkoorden in 3 stemmen, dus moet je voortdurend naar de anderen luisteren om een juist akkoord te kunnen maken.

Je woont sinds een tijdje in een multiculturele buurt in Antwerpen. Hoe bevalt het je hier, vind je hier inspiratie?
Ik heb lang in de Kempen gewoon maar ik heb me altijd een Antwerpenaar gevoeld. Ik hou verschikkelijk veel van het multiculturele, van al die kleuren. We waren gisteren hier op de hoek in een Marokkaanse snackbar gaan eten. Er zaten evengoed Indiërs binnen, wij waren de enige gasten met echte Vlaamse roots denk ik, maar tegelijk voelde het wel heel juist. En natuurlijk inspireert dat, het trekt mijn muzikale wereld open. Ik ben ook heel erg geïnteresseerd in akoestische instrumenten uit de Arabische wereld, die vind ik heel knap. De ud is een geweldig mooi instrument. Ook vind ik Arabische melodielijnen heel knap, dus als ik dat ergens aan de rand in kan verweven, dan doe ik dat. Zonder daarbij zelf Arabische muziek te willen maken, dat is helemaal niet de bedoeling. Maar het inspireert mij wel. Mijn liefde gaat uit naar al wat Zuiders is, evengoed ook naar Portugese fado als naar flamenco.

Je zingt veel in andere talen, tot in het Latijn toe. Zijn teksten voor jou belangrijk of gaat het vooral om klanken en sferen?
Ik heb teksten altijd belangrijk gevonden. Ik ga op zoek naar oude teksten die mij aanspreken. Maar ik merk wel dat het ook goed moet klinken als ik het uitspreek, het moet op een of andere manier vloeien, anders krijg ik er geen melodie bij verzonnen. In overdreven mate heb ik dat met Latijn. Ik weet waarover die teksten gaan, maar op de duur vergeet je dat ook wel weer een stuk. Ik ben niet voortdurend bezig met wat elk woord wil zeggen, daarvoor ken ik ook niet voldoende Latijn, maar op de duur is het een spelen met die klanken, met het zuiderse en het mediterrane dat erin zit.

Je bent al een tijdje bezig met het project ‘Eleonor’ waarbij je liederen zingt in het Latijn. Maar de geplande CD lijkt er maar niet te komen. Wat komt er allemaal kijken bij de opname van een CD?
Er komt heel wat bij kijken. Er is vooral ook geld voor nodig. Op zich heb ik een fiat gekregen om de CD op te nemen, het is alleen nog wachten op de geschikte moment om een nummer te lanceren. Er zijn pre-opnames gebeurd, als het fiat wordt gegeven dat het nu de juiste moment is, dan worden de opnames verder afgwerkt en kan de CD er snel zijn. Maar het kan evengoed nog een hele tijd op zich laat wachten. Ik heb daar zelf geen vat op, de platenmaatschappij beslist hierover, zij hebben hier wel een strategie achter.

Bij THE FOLKLOVE ORCHESTRA speel je samen met je 16-jarige zoon Ewoud Huygens die viool en cajun speelt. Hoe is het om je zoon in je orkest te hebben?
Ewoud speelde samen met FALAFEL, maar die zijn gestopt omdat Joachim naar Studio Herman Teirlinck ging en het veel te druk kreeg. Ewoud zijn grote interesse is Jazz, maar het is voor hem wel een leuke kans om met zo’n orkest te kunnen meespelen. Hij staat er zijn mannetje tussen die professionele muzikanten. Hij kan er natuurlijk nog veel van leren, maar hij heeft ook nog het jeugdige enthousiasme in zijn spelen en hij speelt ook wel erg goed. Ik vind het fijn om met hem samen te spelen. Als moeder is het ook wel spannend natuurlijk. Eigenlijk moet ik niet met hem bezig zijn, maar het is voor mij toch wel een ‘speciale’ muzikant. Vorige dinsdag op een sportgala in het Kaaitheater heeft hij ook meegespeeld. Onverwacht moest er veel langer gespeeld worden dan gepland, de muzikanten zijn dan maar beginnen jammen en dat ging Ewoud erg goed af.

Mijn kinderen zijn alledrie muzikaal. Het zal zeker wel in de genen zitten, maar ze hebben het ook meegekregen met de moedermelk. Ze lagen in hun bed terwijl wij beneden aan het repeteren waren met Mairan of Bodixel. Als er niet gerepeteerd werd kwamen ze uit hun bed met de klacht: ‘Mama, ik kan niet slapen, speel eens wat piano.” Linde, de jongste, speelt intussen zelf piano en doet dat goed. Ewoud speelt viool en percussie, hij zou ook graag ud leren. En Jolan zingt vooral, hij zit nu in zijn eerste jaar zang op de jazzstudio.

Hartelijk dank voor dit fijne gesprek en veel succes met FOLKLOF, THE FOLKLOVE ORCHESTRA, ELEONOR en je andere groepen!