Interview met Jon Lundström, de kleinzoon van de Antwerpse volkszanger John Lundström

Half april 2010 komt er een dubbele verzamel-CD van John Lundström uit, de Antwerpse volkzanger die 20 jaar geleden overleed. We hadden een gesprek met Jon Lundström, de kleinzoon van John, die samen met Klaas Vantomme van het Antwerpse muziekcafé Bar Mondial het initiatief nam voor deze CD. Over John Lundström zelf kan je hier een biografie lezen. Hieronder vind je het interview met kleinzoon Jon over de verzamel-CD die binnenkort uitkomt.

Ik was verrast toen ik via Facebook hoorde dat er een verzamel-CD van John Lundström ging uitkomen. In de folkwereld wist niemand daar iets van. Wie zijn jullie en hoe kwamen jullie ertoe deze CD te maken?
Het idee voor de CD is ontstaan aan de toog van Bar Mondial, een muziekcafé in Antwerpen dat zich vooral richt op ska, punk, rock en aanverwante genres. Klaas Vantomme, de uitbater, vroeg me of John Lundström familie van me was en zo zijn we erover beginnen praten. We beslisten een CD op te nemen om het bestaande materiaal te digitaliseren omdat dat nog niet was gebeurd en we het spijtig vonden dat dit materiaal niet meer ter beschikking was. Eigenlijk is de CD het resultaat van uit de hand gelopen cafébeloftes.

Hoe zijn jullie tewerk gegaan?
Het was wat zoeken, maar we hebben doorgezet. Er hebben vroeger blijkbaar nog mensen plannen gehad om het materiaal van John Lundström op CD te zetten, maar om een of andere reden is dat er niet van gekomen. Wij zijn de eersten die het plan hebben doorgezet.
We zijn begonnen met het platenmateriaal van John te verzamelen. Ikzelf bezat bijna niets van hem. Via via hebben we de plaatopnames bij elkaar gekregen, 3 LP’s en enkele singles. We contacteerden de Antwerpse groep Katastroof die vroeger nummers van John Lundström op hun repertoire hadden staan. Zij waren meteen enthousiast en stelden materiaal ter beschikking. Een van de leden van Katastroof, Jos Smos, heeft destijds nog gitaar leren spelen van John Lundström zelf. En verder vonden we materiaal in het Volkskundemuseum in Deurne. Ook de Antwerpse Snorrenclub waarvoor John het clublied schreef, reageerde heel enthousiast en stelde meteen enkele tekeningen van John ter beschikking. We hadden ook contact met het Theater Zeemanshuis in Antwerpen. John Lundström en Jos Houben hebben destijds de toneelvoorstelling ‘Schippersstraat’ geschreven en deze is meer dan 200 keer opgevoerd in het EWT-theater en in het Zeemanshuis. John werkte ook zelf mee aan de uitvoering van de voorstelling. Ook zij waren graag bereid om mee te werken. Hiervan is ook een LP verschenen.

Heb je contact gehad met mensen uit de folkwereld of met muzikanten die vroeger met John hebben gespeeld?
Nee, eigenlijk niet. We kennen heel weinig van de folkwereld. We hebben via de Facebookpagina wel wat reacties gekregen en daar sta ik uiteraard voor open. Het maken van deze CD heeft me, na er 20 jaar totaal niet meer mee bezig te zijn geweest, teruggebracht naar herinneringen aan vroeger.

Welke herinneringen heb jij als kleinzoon nog aan je grootvader?
Ik herinner me nog goed dat ik veel met hem mee ben geweest als hij ging zingen. Hij had dan doeken bij die hij zelf geschilderd had, waarop afbeeldingen stonden die hij toonde terwijl hij zijn liedjes zong. Ik herinner me ook dat hij muziekinstrumentjes maakte, zoals rommelpotten, die deelde hij dan uit in het publiek zodat de kinderen konden meespelen. Het heeft me verrast hoe goed ik al die liedjes van vroeger nog kende, ook al had ik ze al 20 jaar niet meer gehoord. ‘Onze va’ is gestorven na de aanslepende gevolgen van een hersenbloeding toen ik 17 was, dat laatste jaar was natuurlijk erg moeilijk voor ons. Materiële herinneringen aan hem heb ik nog nauwelijks.

Is de familie Lundström een grote familie in het Antwerpse?
John Lundström (°1919) was de jongste van 17 kinderen, maar die zijn allemaal uitgezwermd. We hebben familieleden in Canada, Australië en in Zweden. In die jaren gingen veel jonge mensen hun geluk elders zoeken. John Lundström had één zoon, mijn vader, en die heeft 2 kinderen: mijn zus en ik. Onze familie hier is dus erg klein.

Hoe heb je het materiaal verwerkt tot een CD?
Er was veel materiaal en daarom werd het een dubbele CD met in totaal 40 nummers. De drie elpees die John in de jaren 70 heeft uitgebracht staan er integraal op. Ook het materiaal dat daarnaast ooit nog op single verscheen, komt op de CD. Uiteraard was men toen beperkter dan nu wat betreft de opnamekwaliteit. Bart Van Lier, een goede vriend van mij, heeft een professionele opnamestudio in Brecht, de High Lake Hill Studio. Hij heeft het materiaal zo goed mogelijk gezuiverd om het op CD te zetten.
Bij de CD komt een CD-boekje van 28 bladzijden met daarin ook tekeningen van John Lundström. Dit werd grafisch uitgevoerd door Bird’s Eye Chili uit Merksem. We hebben even het idee gekoesterd om een boek over John Lundström uit te brengen omdat er nog zoveel materiaal beschikbaar is dat we graag met mensen willen delen. Maar we hebben toch maar beslist om het bij een CD te houden.

Bevat de CD alleen oud platenmateriaal?
Nee, als extraatje staan er ook enkele nieuw opgenomen nummers op. We vroegen de leden van Katastroof  om een nummer op te nemen. Ze hebben er onderling zwaar over gediscussieerd wat dat ene nummer dan wel zou moeten worden. Uiteindelijk kozen ze voor ‘Douwe joenges douwe’, uiteraard in hun eigen interpretatie. Ook uit het toneelstuk over het Schipperskwartier zijn enkele nummers opnieuw opgenomen, Alex Van Haecke nam 2 nummers voor zijn rekening die hij inzong met de originele pianobegeleidingen die we terugvonden. En daarnaast zingt Linda Dhaene uit deze productie a capella het zeer mooie en emotionele ‘Lied van Marie’. Dat lied is zo sterk dat het geen begeleiding nodig heeft.

Wat vind je zelf de mooiste nummers van John Lundström? Is het ook jouw muziek?
Het is zeker ook mijn muziek, het is mooi in zijn eenvoud. Zelf ben ik als muziekliefhebber meer met punk, streetpunk en rockabilly bezig, maar bijvoorbeeld  ‘Het lied van Marie’ vind ik zeer mooi en ’t Koffefiêst’ vind ik ook een heel goed nummer. De eenvoud van de teksten van John Lundström is heel belangrijk en krachtig. Het is ook plezant dat een groep als Katastroof meteen enthousiast was om mee te werken.

Waarom moeten mensen John Lundström nu nog ontdekken? Waarom is hij de moeite om naar te luisteren?
John Lundström is een deel van Antwerpen en heeft veel voor Antwerpen gedaan. Hij was een bekende volkszanger en zijn repertoire heeft een authentieke en historische waarde. In de jaren ‘70 was hij ook een belangrijke en gekende persoon in de folkwereld. En dat is toch wel plezant om te bewaren voor de volgende generaties. Ik heb nog wel een platenspeler, maar er zijn er niet veel meer die er een hebben. We willen zorgen dat deze muziek voor de geïnteresseerden behouden blijft.

Ben je er niet bezorgd om dat Antwerpenaars de liederen van John Lundström zullen gebruiken voor een soort ‘eigen-volk-eerst-gevoel’?
Nee, eigenlijk niet. Daarvoor was onze Va een te grote socialist en dat klinkt natuurlijk ook in zijn nummers door. Ikzelf heb als 17-jarige de landelijke pers gehaald omdat ik in elkaar werd geklopt door Filip De Winter, die toen al parlementslid was, omdat ik weigerde een folder van hem aan te nemen. Er was iemand die dat gefotografeerd had en Filip De Winter heeft er achteraf serieus last mee gehad.
John Lundström protesteerde ook tegen de verloedering en het volbouwen van Antwerpen. In de jaren ’70 werd er aan het Vleeshuis een lelijk, betonnen badhuis gebouwd waar de prostituees zich konden gaan wassen. Onze Va zong daarover in een van zijn nummers. Enkele jaren geleden heb ik vanuit mijn job als bouwkundig ingenieur dat gebouw afgebroken. Dat voelde wel heel plezant.

Waar zal de CD te verkrijgen zijn?
We geven de CD uit in eigen beheer en laten er voorlopig maar 250 exemplaren van maken. De CD zal te verkrijgen zijn in Bar Mondial in Antwerpen en hij kan besteld worden via de Facebookpagina van John Lundström op het internet. Het is momenteel niet onze bedoeling hem via platenzaken te verspreiden. Wie hem wil, kan hem komen ophalen of toegestuurd krijgen. Onze hoofdbekommernis was dat het materiaal van John Lundström op een goede manier gedigitaliseerd werd. We hebben er geen idee van of de CD zal aanslaan en we willen niet met een overschot blijven zitten. We willen er geen geld aan winnen, maar ook geen verlies aan lijden.
In dat opzicht waren we wat misnoegd over de tussenkomst van auteursrechtenvereniging Sabam. Sabam vraagt 2 euro auteursvergoeding per CD. We vinden dat vreemd omdat mijn vader als erfgenaam de rechten op alle nummers heeft. Het is absoluut niet onze bedoeling om de CD te commercialiseren, maar het voelt wel gek aan dat we er op deze manier voor moeten betalen aan Sabam. Later zou die bijdrage dan via het auteursrechtensysteem terug bij mijn vader uitkomen, maar het is zo’n vreemde omweg. We kwamen er recent ook achter dat er op een CD van de Studio 100-kinderfiguur Piet Piraat een versie van ‘Drij Vrienden’ staat. John Lundström staat erbij vermeld als auteur, maar via Sabam hebben we daar nooit iets van gehoord en nu we zelf iets doen moet het allemaal zo complex lopen.

Wanneer wordt de CD voorgesteld?
De CD-voorstelling is op zondag 18 april in Bar Mondial op de Suikerrui 13 in het oude centrum van Antwerpen, niet ver van het Steen. De deuren gaan open om 15u00 en het officiële gedeelte begint om 16u00. De reus die er ooit is gemaakt op aanraden van mijn grootvader zal hier opgesteld staan, de Antwerpse Snorrenclub komt in vol ornaat haar clublied zingen, Alex Van Haecke en Linda Dhaene brengen de liedjes die ze voor de CD inzongen en Katastroof zingt ook een nummer of drie die ze vroeger van John Lundström hebben gebracht. ’s Avonds om 20u30 is er in Bar Mondial een volledig optreden van Katastroof. Uiteraard zal de CD die dag te koop zijn.
We bieden de CD ook aan op 1 mei, dan passeert de 1-mei-stoet voorbij Bar Mondial en gezien het socialistische verleden van onze Va is dat toch een bijzonder gebeuren. Dit zal helaas ook de laatste dag zijn dat Bar Mondial op de Suikerrui geopend is. Er zijn geluidsproblemen en daarom moeten we sluiten. Dat is heel jammer want er zijn weinig kleine muziekpodia in Antwerpen (nvdr. Bar Mondial ligt op een boogscheut van folkclub Den Heksenketel die recent de handdoek in de ring gooide). De kleine muziekclubs hebben het niet gemakkelijk. We hopen dat de stad ons een werkbaar alternatief kan aanbieden. Deze zomer doen we met Bar Mondial de zomerprogrammatie op het Conickxplein in Antwerpen, maar een oplossing voor de muziekclub is er nog niet. De stad stelt ons voor een pand te huren op het Coninckxplein, maar we betwijfelen of Bar Mondial als concept sterk genoeg is om voor een heropleving in deze buurt te zorgen.

Wie de CD wil bestellen, kan daarvoor al een mailtje sturen naar eb.mo1696308343rtsdn1696308343ul@no1696308343j1696308343  of naar eb.la1696308343idnom1696308343rab@s1696308343aalk1696308343. De juiste prijs is momenteel nog niet bepaald. Een CD-bespreking volgt op deze website zodra we de CD ter beschikking krijgen.

Foto: John Lundström.
Bron: Facebookpagina John Lundström.